blogyann

Priz Ti-savouriezh e Breizh 2008

Liamm: Prix Architecture Bretagne 2008.

(Klikit war ar skeudenn-mañ d'he brasaat ha war al liamm a-us da welet pep tra)

Priz ti-savouriezh Breizh a oa roet disadorn e Kêr an Oriant, e-lec'h edon evit an deizioù. Tro din da vont da deuler ur sell. Ne oan ket evit chom betek penn siwazh. Edon o weladenniñ ma mamm, ha hi kozh-Noe. Amzer din memestra da glevet ar prezegennoù-digeriñ ha da welet ul lodig eus ar diaporama dispar a oa staliet.

C'hoant en deus an aotroù Jacques Gefflot,  Prezident Ti an ti-savouriezh Breizh, e "skino" hon ti-savouriezh e-maez ar vro. Setu "cheñchet bazh war an taboulin" evit a sell tud ar jury. Bremañ e teuio ar juryad a-bezh eus diavaez Breizh. Ha ti-savourerien an hanter anezho hepken. Un ti-savour a vo eus ar prezident memestra . Ha div vouezh dezhañ. Setu ar gwir gant an dud a vicher ... gant ma chomint a-unan.

Hag emañ brud ar priz o vont war gresk. E Breizh d'an nebeutañ. Er bloaz-mañ ez eus bet un 200 den pe skipailh o kinnig o raktresoù e 6 rummad. 43 anezho zo bet nominet.

Aterseet e oa bet an aotroù Gefflot gant OF. Hag eñ o lavaret en deus keuz d'an takadoù labourerezh (kenwerzherezh, greanterezh ha m.o.m...) a vez divalav ken e vezont. Emañ ar gwir gantañ. An Oriant da skouer a zo divalav-mezh hec'h hini. Saotret ar gweledva a-hed ar gourhent a Henbont da stêr Skorf gantañ. Ha moïen zo d'ober gwell evel ma vez diskouezet gant hini Guer (56). Evel ul liorzh eo kempennet hennezh, emezañ. Ha savet zo bet an difrae "Bretagne Qualiparc" gant ar Rannvro abaoe 6 vloaz dija :

E ti Suzanne

En ur vont da Garaez da saloñs al levrioù e paouezan er Faoued da evañ ur banne kafe. "Chez Suzanne*" a welan war varr an ti. Hag ur paotr frammet mat an hini eo hag a zegemer ac'hanon diwar an daol-evañ mod arrebeuri Breizh dezhi. Ouzh honnezh emañ ur plac'h ha daou baotr en o c'hoazez.

N'em boa taolet pled ouzh ar gaoz pa glevan ar plac'h : "ar gozhni an hini eo ! Bon ! Ne vern ! Ne ran ket a van ! ... Dal ! Ro ur pok din ha me kuit!"

Ur pennadig goude :
- N'emañ ket an orlojenn d'an eur, eme ur paotr.
- Geo ! emezon-me o welet eo bet lakaet war-gil d'an eur-choañv.
- Un tamm war-raok emañ, eme an ostiz. Hag-eñ o tisplegañ din : evel-se e vez aesoc'h kas an dud er-maez d'an eur-rik pa vez serret ar stal diouzh an noz... Bon ! Gouzout a reont an dro! Ne vez ket mall warno pa lavaran dezho "poent eo mont kuit !" Amzer e kemeront da achuiñ o banne.

Da noz war hent an distro eus Karaez e teuan di adarre da c'hortoz digeriñ ti-krampouez Ar Billig. Emañ an ostizez eno. Ur pennadig war-lerc'h e vo graet he anv bihan diouti. N'eo ket Suzanne ! Bon ! Kompren a garo ! Ne vern ! Kempennet brav ar stal ganti ha gant he gwas. Hag ur familh bennag o tont gant bugaligoù.

P'emaon o kendelc'her gant ma hent etrezek An Oriant e treuz ur gaouenn sklêrijenn gouloù ma c'harr. Lavarit din 'ta e oa seblant vat !

* cheñchet eo bet an anv evel-just

Lezenn ar momeder pe zibenn ar C'hevalaerezh ?

Bremañ gant enkadenn an arc'hant bras n'eus ken nemet anv eus distro ar Stad.

Ha tregont bloaz zo e soñje d'an Amerikaned ha d'ar Saozon e oa aet o broioù re bell war hent ar "sokialouriezh". Sac'het e oa o ekonomiezh. Setu lakaet Margaret Thatcher ha Ronald Regan e penn o gouarnamant ganto. Hag ar re-se da reiñ lañs d'ar momeder war-gaoud ar frankizouriezh.

An ekonomiezh war-lerc'h-se a oa startijenn ganti da gentañ. Pinvidigezh zo bet krouet. Aet an teknologiezh nevez war-raok. Broioù Gevred Asia a zo bet graet o mad ganto. Betek broioù zo en Afrika hag a zo o armerzh o loc'hañ. Ret eo lavaret ez eus traoù fall ivez. Direizhderioù bras zo. En arvar emañ "la classe moyenne" e broioù ar C'hornog. An ekologourien a zo droug enno o welet stad hor flanedenn.

Aet an traoù fonnusoc'h-fonnus ken na oa kollet o skiant gant ur bern tud. Gant bankerien zo evel-just, ha gant tud gouarnamant ivez, hag o deus nac'het sevel reolennoù da ziogeliñ ar "subprimes" gwall-vrudet : What went wrong (E saozneg eo. Met buhez-buhezek ar gontadenn).

"Lezenn ar momeder eo" ( loi du pendule) 'm eus lennet en ur gazetenn : pa vez aet hennezh pell awalc'h war un tu e vez sachet d'an tu all.

Marteze darn ac'hanoc'h o doa lennet eveldon e Le Monde (12.10.08) un aterseadenn gant an aotroù Immanuel Wallerstein, anezhañ sokiologour e Skol-Veur Yale ha diskibl Fernand Braudel, hemañ diwezhañ, Doue d'e bardono, bet istorour bras e vrud. Studiet en deus amzerioù sistemoù bras an Istor. Emañ ar C'hevalaerezh oc'h ober e dalaroù, emezañ, ha pennadurezh galloud-dreist ar Stadoù-Unanet ivez en e serr. Bon ... n'eo ket diouzhtu en hor raok. Kant bloaz (1450-1550) en defe padet ganedigezh ar C'hevalaerezh ! Ha ne ouie den petra oa o tont war wel. Ur wech e-barzh hepken e oa lavaret : setu ar C'hevalaerezh !

war goazañ

War goazañ e ya ar paour-kaez kevredigezh keodedel (1). En hon sevenadur hag e pep lec'h ivez.

N'eus ket pell e yae Ofis ar brezhoneg da zDFKS "Diazezadur Foran a Genlabour Sevenadurel" (2). D.l.e. e vo renet gant tud e karg hag a zeuio eus ar rannvro. Gand tud dibabet gant bed sevenadur Breizh ne vo ket ken. Droug er re-se. Aon o deus e yelo o levezon da get.

Ra vo brav d'ar c'hopridi koulskoude ma vo startoc'h o implj. Daoust ma 'z aint da dud e karg.

Bremañ 'm eus klevet e c'hoarvezo un hevelep tra gant Kuzul Sevenadur Breizh (KSB) ha Skol Uhel ar Vro (SUV) (3). Ar re-se a yelo da Guzul Sevenadurel Rannvro Breizh e-kichen Kuzul ar Rannvro (4) ha Kuzul armerzhel ha sokial ar rannvro (KASR) (5)

Tud ar gevredigezh keodedel, petra a soñj dezho ? Daoust hag o deus c'hoant da gregiñ e-barzh gant labour evit ar re-all ? Da skouer da skoazellañ hag harpañ ar re fall o flanedenn, da reiñ dorn dezho p'o deus ezhomm.

P'edon e Bro Danmark em boa lennet disoc'hoù un enklask a c'houlenne se ganto. N'o deus ket c'hoant a respontent. Ar Stad an hini eo, emezo, a dlefe kemer se e karg ! Setu dipitet ar modiern, ur frankizour anezhañ, en doa urzhiet an enklask hag-eñ c'hoant dezhañ koazañ ar Stad, n'eo ket ar gevredigezh keodedel.

Ha me 'm eus aon em bije respontet evel an Daniz-se. Perak emaon o klemm neuze ? :-)

(1) société civile
(2) EPCC e Galleg flour : Etablissement Public de Coopération Culturelle"
(3) Conseil et Institut Culturels de Bretagne
(4) Conseil Régional
(5) Conseil économique et social régional.