blogyann

Ur brav a hironiñ !

E-kichen kroashent-tro Alesia emaon, o vont da di ar re glañv. En ur zont er-maez eus ehan-lec'h an tren-buzug e taolan ur sell tro-dro din da gavout an davarn glouer ma vo debret meren enni ganin. E kuzh a-dreñv an Hipopotamus emañ.

Brav ar sal. Na modern na kozh. Propr ha net memestra. Tomm livioù al lambruskoù ouzh ar mogerioù. Chichant ken ez eo an ostizez a-dreñv an daol-evañ. Mousc'hoarzh tout e tiskouez ma flas din eno. En ur sell ouzh meuz an devezh, "silzig eus Bro Auvergne", e kav din emaon en unan eus an tavarnioù dalc'het gant hor mignoned eus kreiz Bro C'hall. Hag int ken stank e Pariz.

Pa tostaan ouzh ar c'hef e welan ez eo kinklet gant un dornad pegsunioù : "Stade Rennais", "Saint-Malo" ... hag "Aurillac" ...
"Doare d'an ti-mañ da vezañ liammet ouzh Breizh." emezon d'an ostizez, hag hi, mousc'hoarzh tout adarre, lentig marteze, ne lavar ger.
En ur vont kuit e welan kartenn gozh hor bro a-istribilh ouzh ar voger. Hag ur skritell a-us dezhi : "Grit plijadur da Vro Normandi, debrit istr"

Eus al lennegezh da vuhez ar gevredigezh

Echu on lenn "ur Breizhad oc'h adkavout Breizh" a-benn ar fin. Lavaret 'm eus bet dija ez eus magadur fonnus d'ar spered e-barzh al levr-se.

Meur a rannad eus sevenadur ur bobl a zo studiet : al lennegezh, ar c'hoariva, ar yezh, an istor ... ha me oar me ...Re liesseurt an danvez d'ober ur c'hrennad anezhañ.

A-hed ar pemp bloaz ma oa skrivet ar pennadoù bet embannet eo bet kemmet krenn gant Roparz Hemon e respont d'ar goulenn-mañ : dre be hent dihuniñ Broad Vreizh ? Setu pezh a lavar a-zivout-se :

"Pa'm eus savet « Gwalarn » e kave din ne oa nemet un dra hepken a rae diouer d'ar brezhoneg : ul lennegezh. Ma vije roet da Vreizh ul lennegezh vras en he yezh, e teuje buan, a greden, d'he c'harout ha d'he azaoueziñ, ha lakaat ar yezh en he sav-plom ne vije nemet ur c'hoari. Klaskomp sevel ul lennegezh, hag ar peurrest a vo tizhet hep poan na tregas."

Ya ! Met hep buhez, lennegezh ebet :

"Ar vuhez a dle magañ al lennegezh. Hogen peseurt lennegezh a c'hell diwanañ e-lec'h n'eus ket a vuhez ? Brav eo krouiñ ul lennegezh, hogen bravoc'h ha retoc'h krouiñ ur vuhez. Hag hep yezh dereat, hep deskadurezh, hep emskiant vroadel, peseurt buhez a c'hell bezañ en ur vro ?"

Setu dirazañ e labour en dazont :

"N'em eus ket ezhomm ... lavarout e vin mui-ouzh-mui dalc'het gant al labour kevredigezhel, a gemero mui-­ouzh-mui a lec'h marteze e « Gwalarn ». Betek an deiz ma vo medet eost kentañ hor striv : ma vo krouet e Breizh ur vuhez speredel, ma kellido diwarni ul lennegezh nevez, disheñvel diouzh an hini a vennen e 1925 kenframmañ en un taol, talvoudusoc'h hep mar, daoust na vo ket bravoc'h."

E 1930 e oa bet skrivet al linennoù-se. Adembannet int bet gant Roparz Hemon e-unan e 1972, pa oa en e 72 vloaz. N'ouzon ket hag en deus lavaret e meno diwar-benn ur pal ken diaes da dizhout pa oa aet kozh. En ul lizher en doa skrivet da Vaodez Glandour pa oa tost da fin e vuhez e lavare koulskoude :

"Tud yaouank e-leizh a studi ar brezhoneg bremañ. Hep mar, lod anezho da vihanañ a zalc'ho"